Atasözleri, atalarımızın uzun deneyimlerine dayanan, yargılarını kısa cümlelerle anlatan çok değerli kalıplaşmış sözlerdir. Şekil olarak kalıplaştığı için atasözlerindeki sözcüklere yeni sözcük eklenmez. Türkçe’nin tümüne mal olmuştur.
- Aç ayı oynamaz.
- Aç it fırın yıkar.
- Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
- Ahmak ata binmiş, kendini ağa sanmış.
- Akacak kan damarda durmaz.
- Atın ölümü arpadan olsun.
- Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zuma az.
- Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık.
- Ağır ol molla desinler.
- Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
- Allah kimsenin yolunu yolsuza düşürmesin.
- Arife tarif gerekmez.
- At, binicisine göre kişner.
- Attan düşen ölmemiş, eşekten düşen ölmüş.
- Atın yerine eşek bağlanmaz.
- Ay var yılı besler, yıl var ayı besler.
- Bacak kadar boyu var, türlü türlü huyu var.
- Bal tutan parmağını yalar.
- Bekara karı boşamak kolaydır.
- Besle kargayı oysun gözünü.
- Biri yer, biri bakar; kıyamet ondan kopar.
- Büyük lokma ye, büyük söz söyleme.
- Bir hatır, iki hatır, üçüncüsü vur yatır.
- Büyük büyüklüğünü bilmeyince küçük küçüklüğünü hiç bilmez
- Bu karık başa varmaz.
- Can çıkmayınca huy çıkmaz.
- Çoban isterse tekeden süt çıkarır.
- Çok söyleme arsız, çok saklama hırsız edersin.
- Çağrılan yere erinme, çağrılmayan yerde görünme.
- Dağ başına kış, adam başına iş gelir.
- Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
- Dirgene dayanamayan porsuk harmana girmez.
- Düven öküzünün ağzı bağlanmaz.
- Ekin ekmedim ki göğe bakayım.
- El elin eşeğini türkü çağırarak arar.
- Elden gelen öğün olmaz, o da vaktinde bulunmaz.
- Eşek hoşaftan ne anlar?
- Eşek çamura batınca yol gösteren çok olur.
- Eşek çamura batınca sahibinden yiğit kimse olmaz.
- Eşeğin canı yanınca attan ileri gider.
- Evdeki hesap çarşıya uymaz.
- Garip kuşun yuvasını Allah yapar.
- Gazın cücüğünü güzün sayarlar.
- Güttüğü bir koyun, ıslığı dağı taşı tutuyor.
- Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.
- Gönül düştü bir b… o da mis gibi koka.
- Hamama giren terler.
- Her horoz kendi çöplüğünde öter.
- Her inişin bir yokuşu vardır.
- Her yiğidin bir yoğurt yeyişi vardır.
- Isına ısına yaz gelir, soğuya soğuya kış gelir.
- Isıracak it dişini göstermez.
- İtle dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak iyidir
- iğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır
- işleyen demir ışıldar.
- Katranı kaynatmakla olur mu şeker? Cinsi bozuk olan cinsine çeker.
- Kavun, karpuz da yata yata büyür.
- Kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez.
- Keçinin uyuzu pınarın gözünden içer.
- Kenarına bak bezini al, anasına bak kızını al.
- Keskin sirke küpüne zarar verir.
- Kızını dövmeyen dizini döver Koyunu güden kurdu görür.
- Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür.
- Kurt kocayınca köpeklerin maskarası olur.
- Leyleğin ömrü laklakınan geçer
- Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.
- Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
- Ne ekersen onu biçersin.
- Ne doğrarsan aşına, o gelir kaşığına.
- Odun odunu yarar, ahmak kendini yorar.
- Oğlan dayıya, kız emeye (halaya) çeker.
- Öküzün büyük olsun da çekmezse çekmesin.
- Ölüsü olan bir gün ağlar, delisi olan her gün ağlar.
- Parayı veren düdüğü çalar.
- Parayı itin boynuna asmışlar, herkes peşi sıra “it efendi diyerek gezmiş.
- Rüzgâr eken fırtına biçer.
- Sabreden derviş, murada ermiş.
- Sev seni seveni, yerdeki toprak ise; sevme seni sevmeyeni Mısır’da sultan ise.
- Sona kalan donakalır.
- Su testisi su yolunda kırılır.
- Sen ağa ben ağa, bizim ineği kim sağa.
- Suyun yavaş akanından, adamın yere bakanından kork.
- Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer.
- Taşıma su ile değirmen dönmez.
- Tilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer, kürkçü dükkânıdır.
- Ucuz etin yahnisi yenmez.
- Uyuma çuval ağzı aç.
- Ummadık taş, baş yarar.
- Vakitsiz öten horozun boynunu vururlar.
- Yağmasan da gürle.
- Yarım hoca dinden, yarım doktor candan eder.
- Zenginin malı züğürdün çenesini yorar.
- Zorla güzellik olmaz.
- Zararın neresinden dönersen kardır.
Kaynak: Dünden Bugüne Başçiftlik (Şaban BOLAT)